Badanie poziomu cukru

Rola glukozy w organizmie

Glukoza znajdująca się we krwi pochodzi z węglowodanów zawartych w spożywanym jedzeniu. Spożyte węglowodany przechodzą z żołądka do jelita cienkiego. Tam rozkładane są na cząsteczki glukozy. Następnie nasz organizm przetwarza część glukozy na substancję chemiczną zwaną glikogenem, którą magazynuje w mięśniach i wątrobie. Pozostała glukoza jest transportowana wraz z krwioobiegiem do komórek całego ciała, aby zasilić je w energię. To właśnie stężenie tej glukozy mierzymy, sprawdzając glikemię, czyli poziom glukozy we krwi. Mózg oraz komórki całego ciała potrzebują energii z glukozy, aby funkcjonować, dlatego tak ważny jest jej prawidłowy poziom.

Zużycie glukozy przez organizm zależy od insuliny, hormonu produkowanego przez trzustkę. U dorosłej osoby poziom glukozy po posiłku wzrasta, ale równolegle w celu obniżenia tego cukru zwiększa się wydzielanie insuliny.

Badanie poziomu cukru we krwi powinien profilaktycznie wykonywać każdy z nas raz w roku. Osoby po 45. roku życia, które mają nadwagę lub są otyłe, mają podwyższony poziom cholesterolu lub trójglicerydów, cierpią na nadciśnienie tętnicze oraz choroby serca i naczyń krwionośnych powinny szczególnie pamiętać o wykonywaniu tego typu badań.

Co oznaczają wyniki badań:

• Glikemia na czczo – badanie wykonywane jest po 8 godzinach nieprzyjmowania posiłków i płynów, poza wodą.

Wyniki:
70 do 99 mg/dL (3.9 – 5.5 mmol/L) – prawidłowy poziom glukozy,
100 do 125 mg/dL (5.6 – 6.9 mmol/L – nieprawidłowy poziom glukozy na czczo (stan przedcukrzycowy),
≥ 126 mg/dL (7.0 mmol/L) – cukrzyca.

• Glikemia przygodna – o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatniego posiłku.

Wyniki:
≥ 200 mg/dL (11.1 mmol/L) – cukrzyca, przy współistnieniu objawów cukrzycy.

• Glikemia w 120 minucie doustnego testu tolerancji glukozy – badanie polega na pobraniu szeregu próbek krwi określających poziom glukozy na czczo oraz przyjęciu odpowiedniej ilości glukozy.           

Wyniki:
< 140 mg/dL (7.8 mmol/L) – prawidłowa tolerancja glukozy,
140 – 199 mg/dL (7.8 – 11.0 mmol/L) – upośledzona tolerancja glukozy,
≥ 200 mg/dL (11.1 mmol/L) – cukrzyca.

Przyczyny podwyższonego i obniżonego poziomu cukru

Najczęstszą przyczyną podwyższonego poziomu glukozy jest cukrzyca. Istnieje jednak szereg innych czynników, które powodują podwyższenie poziomu glukozy we krwi, są to:

• akromegalia,

• stres (w wyniku urazu, wypadku, zawału serca, udaru),

• przewlekła niewydolność nerek,
• zespół Cushinga, 
• przyjmowanie niektórych leków: kortykosteroidów, trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych, estrogenów (w tym również tabletek antykoncepcyjnych oraz hormonalnej terapii zastępczej), litu, kwasu acetylosalicylowego (aspiryny),
• nadmierne w stosunku do zapotrzebowania przyjmowanie pokarmów.

Niski poziom cukru we krwi to stan wywołany różnymi czynnikami:

• odchudzaniem się i głodówkami, wtedy nie dostarczamy organizmowi wystarczającej do funkcjonowania ilości węglowodanów,

• intensywnym wysiłkiem fizycznym, który szybko zużywa glukozę

    i prowadzi do jej niedoboru,

• biegunką i wymiotami, które nie pozwalają na wchłonięcie odpowiedniej ilości glukozy do krwi,

• nadmierną ilością alkoholu (nadmierna ilość to ponad 20 g), który blokuje wyrzut cukru z wątroby do krwiobiegu, blokuje działanie glukagonu i podnosi poziom kwasu mlekowego we krwi (co może doprowadzić nawet do śpiączki mleczanowej),

• niektórymi lekami, takimi jak salicyliany, leki przeciwzakrzepowe, beta-adrenolityki, beta-blokery.

W kolejnym numerze Newslettera przeczytają Państwo
o chorobach związanych z nieprawidłowym poziomem cukru
we krwi.