Fundusze Unijne

Czy stosowanie klimatyzacji zwiększa ryzyko zakażeń SARS-CoV-2?

Potwierdzono naukowo, że drobnoustroje wywołujące choroby zakaźne układu oddechowego, w tym wirus SARS-CoV-2, przenoszą się w powietrzu wewnątrz pomieszczeń. Wnętrza  kanałów  wentylacyjnych mogą stanowić czasowy  rezerwuar  patogenów,  które  za  pomocą  systemu  wentylacyjno-klimatyzacyjnego mogą przenosić się pomiędzy pomieszczeniami wraz z  powietrzem nawiewanym.

Zarówno międzynarodowe, jak i krajowe organizacje zajmujące się bezpieczeństwem epidemiologicznym i zdrowiem publicznym, rekomendują regularne wietrzenie pomieszczeń i rezygnację z klimatyzacji. Jeśli nie jest to możliwe, według wytycznych w obiegu powinno się zwiększyć ilość powietrza z zewnątrz oraz zwiększyć wydajność systemu.

Jeśli chodzi o korzystanie z klimatyzacji, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny rekomenduje następujące działania:

  • „Rozcieńczanie” mikrobiologicznych zanieczyszczeń w powietrzu wewnątrz pomieszczeń, poprzez utrzymanie rygorystycznych zasad w zakresie wysokiej krotności wymiany powietrza w pomieszczeniach, w których przebywają ludzie. Zużyte powietrze wywiewane z  pomieszczeń powinno być, w miarę możliwości, usuwane na zewnątrz budynku, a do pomieszczeń nawiewane głównie odpowiednio uzdatnione powietrze świeże (atmosferyczne) z możliwie jak najmniejszym dodatkiem powietrza z systemu cyrkulacji. Powietrze podlegające cyrkulacji, krążące w układzie zamkniętym, powinno podlegać filtracji z użyciem wysokiej klasy filtrów powietrza o oznaczeniach zgodnych z aktualną klasyfikacją filtrów i normami określającymi ich sprawność w zakresie redukcji liczby cząstek o określonej wielkości. Rozmiar cząstek wirusów waha się w zakresie od 20 do 200 nm, a większych od nich bakterii od 0,2 do 5 μm. Na podstawie dostępnych wyników badań szacuje się, że około 20% wirusa grypy przenoszonego drogą kropelkową jest związane z cząstkami aerozolu w zakresie wielkości 0,3–1 μm, 29% jest związane z zakresem wielkości 1–3 μm, a 51% jest związane z zakresem wielkości 3–10 μm. Rozważyć należy także wdrożenie działań pomocniczych, mających na celu usuwanie czynników biologicznych poprzez montaż wewnątrz instalacji filtrów elektrostatycznych, lamp UV lub generatorów jonów.
  • Zmniejszenie zagęszczenia osób przebywających w pomieszczeniach. W praktyce  zmniejsza to wewnętrzne, mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza, ponieważ ludzie są źródłem bakterii oraz wirusów, które trafiają do  powietrza  wewnątrz  pomieszczeń. Takie  działanie  jest  jednocześnie dwuwymiarowe,  zmniejsza  zanieczyszczenie  powietrza,  a  dodatkowo  częściowo izoluje  osoby  pracujące  i  przebywające  obok  siebie. Redukuje to także ryzyko bezpośredniego  kontaktu, a  tym  samym  infekcji  przekazywanych  bezpośrednio z człowieka na człowieka, bez udziału systemu wentylacyjno-klimatyzacyjnego.
  • Zapewnienie  stałych,  wysokich  wydajności  przepływu  powietrza w systemie wentylacyjno-klimatyzacyjnym danego obiektu w cyklu dobowym. Należy ograniczyć spadki przepływu, które stosowane są najczęściej nocą, poza godzinami pracy obiektów użyteczności publicznej. W obecnej sytuacji należy ograniczyć takie praktyki w celu zapewnienia efektywnej wymiany powietrza, a co za tym idzie, poprawę mikrobiologicznej jakości powietrza wewnątrz pomieszczeń, w których przebywają ludzie.
  • Okresowe wietrzenie pomieszczeń poprzez otwieranie okien i umożliwienie  wymiany  powietrza z wykorzystaniem  powietrza  atmosferycznego (o ile jest to możliwe z technicznego punktu widzenia). Szczególnie istotne jest to w przypadku obiektów, w których w pomieszczeniach  znajduje  się  duża  liczba  osób, a  system wentylacyjno-klimatyzacyjny jest niskosprawny lub istnieją podejrzenia, że może nie być wystarczający do zapewnienia odpowiedniej krotności wymian powietrza w pomieszczeniach.
  • Stała  kontrola  pracy  systemu  wentylacyjno-klimatyzacyjnego z uwzględnieniem okresowych przeglądów technicznych i sanitarnych. Działania z tym związane powinny uwzględniać okresowe przeglądy techniczne, kontrolę szczelności systemu, właściwą i terminową wymianę filtrów powietrza oraz okresowe czyszczenie i dezynfekcję kanałów wentylacyjnych i innych elementów systemu. W przypadku podjęcia decyzji o przeprowadzeniu czyszczenia i dezynfekcji instalacji wentylacyjnej, NIZP-PZH zaleca stosowanie środków dezynfekcyjnych dopuszczonych do obrotu na terenie kraju przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych  i  Produktów  Biobójczych. Wyroby  te  powinny  posiadać potwierdzoną skuteczność bójczą wobec wirusów. Dodatkowo, powinny być stosowane zgodnie z ich przewidzianym przeznaczeniem, przez osoby używające odpowiednich środków ochrony  osobistej, przeszkolone lub przez profesjonalne firmy zajmujące się procesami czyszczenia i  dezynfekcji instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej.